Geboortegolf

Alle socialemediakanalen draaien de voorbije weken overuren. Ook ik bekijk meerdere keren per dag Facebook of Instagram. Deze ochtend passeerde er een korte tekst die mij aan het denken heeft gezet. Er stond: “Voorspelling: In 9 maanden zal er een kleine babyboom zijn en dan op een dag in 2033 zullen we de opkomst van ‘the quaranteens’ meemaken.”. Maar is dit ook zo en wanneer zagen we een geboortegolf in de geschiedenis? En wat zijn de gevolgen daarvan? 

(tekst op Instagram)

Wat is een geboortegolf?

Een geboortegolf is een opvallende toename in het aantal geboorten in een bepaalde periode. De generatie die dan geboren wordt beschrijven we als de geboortegolfgeneratie.

Geboortegolf in de geschiedenis

De babyboom is de meest spectaculaire en gekende geboortegolf uit de geschiedenis. Deze vond plaats in de westerse wereld net na de Tweede Wereldoorlog (1939-1945). Ook in de twintig jaar daarna bleef de geboortegolf aanhouden. Hieronder zie je twee grafieken die de babyboom aantonen. Op de eerste grafiek zie je het aantal levendgeborenen in Nederland tussen 1925 en 2000. We zien net na 1945 na een sterke stijging en ook daarna blijft het geboortecijfer opvallend hoog in vergelijking met jaren ervoor en erna. De stijging net na 1945 komt na een blijvende daling sinds 1880. Op de tweede grafiek zie je het aantal geboortes binnen een bepaald tijdsinterval in de Verenigde Staten. Onmiddellijk valt op dat het aantal geboortes het grootst is tussen 1946 en 1964. Deze periode wordt dan ook aangeduid als de periode van de baby boomers. Het bovenste staafje lijkt op het eerste zicht niet zoveel te verschillen met het derde staafje maar wanneer we de cijfers bekijken is er toch een verschil van 14 000 000 geboortes. Dit is niet niets.

(aantal levendgeborenen in Nederland tussen 1925 en 2000)

(U.S. Living Adult Generations)

Oorzaak

Na de Tweede Wereldoorlog heerste er een euforie door de bevrijding. Tijdens de opbouwperiode nam de welvaart voor het eerst in jaren terug toe. Hierdoor stichtten veel mensen een gezin. Er was een soort naoorlogs optimisme. Professor R. Easterlin stelde een andere oorzaak voor de geboortegolf voor. Hij baseerde zich op de relatieve deprivatie theorie. Volgens hem stemmen koppels hun kinderwens af op hun eigen kindertijd. Ze willen hun eigen kinderen gelijkaardige levensomstandigheden bieden als ze zelf hadden in hun kindertijd. De volwassen koppels na de Tweede Wereldoorlog zijn opgegroeid in de crisisjaren en kunnen zich volgens Easterlins redenering dan ook meer kinderen veroorloven in tijden van een groeiende welvaart. Een andere verklaring zou zijn dat jongere en oudere vrouwen op hetzelfde moment zwanger zijn. De oudere vrouwen maken een inhaalbeweging en de voor de jongeren vrouwen was het op dat moment de tendens om vroeg te huwen en dus ook vroeg aan kinderen te beginnen. Dit samenvallen kan dus ook een verklaring zijn voor de stijging.

Gevolgen toen

Door de geboortegolfgeneratie ontstond een relatief grote jongere generatie. De jongeren gingen studeren in een woelige periode en werden meestal progressiever dan de oudere generaties. Ze gingen zich vaak afzetten tegen de ouderen en er ontstonden progressieve denkbeelden. Denk maar aan de seksuele revolutie, de hippiebewegingen, de ontkerkelijking, dienstplichtweigering, enzovoort.

Gevolgen nu

De generatie die toen geboren werd, heeft nu al een iets oudere leeftijd. De oudste persoon is ondertussen al 74 jaar. De levensverwachting in België ligt steeds hoger dus de kans dat deze persoon nog ouder wordt is groot. Dit betekent dat er nu een grote hoeveelheid ouderen zit aan te komen. Onze bevolking wordt steeds ouder, met andere woorden, er is vergrijzing. Dit op zich is geen probleem maar naast deze vergrijzing treedt er ook ontgroening op in onze samenleving. Dit betekent dat het aandeel jongeren afneemt. Vergrijzing en ontgroening op hetzelfde moment vragen om aandacht. Door de vergrijzing zullen er meer plaatsen in rusthuizen moeten komen en dus ook meer verzorgend personeel. Maar door de ontgroening is er ook minder verzorgend personeel dan er ouderen zijn die ze nodig hebben. Op lange termijn kan dit voor problemen zorgen dus de overheid moet hier zeker opletten bij zijn beleid.

Geboortegolf na de coronacrisis of niet?

Rond deze vraag ontstaat er veel twijfel. Het kan twee kanten opgaan: een babyboom of een scheidingsgolf. Voor het ontstaan van een babyboom zijn argumenten maar ook tegenargumenten. Wim Slabbinck geeft als argument dat onderzoek heeft uitgewezen dat mensen na een crisisperiode, bijvoorbeeld een natuurramp, na de crisis op hun gemak zijn waardoor er meer wordt gehuwd en meer baby’s worden geboren. Aangezien we het hier hebben over een virus en niet over een natuurramp is ook hij nog in twijfel. Kenneth Johnson is duidelijk. Volgens hem komt er helemaal geen babyboom. Hij heeft hiervoor twee belangrijke argumenten. Ten eerste vraagt hij zich af wie in zo’n onzekere tijden een kind op de wereld wil zetten. Volgens hem zijn het daar nu niet de juiste omstandigheden voor. Ten tweede wijst hij ook op de daling van de economie als argument voor het uitblijven van een babyboom.

We kunnen dus besluiten dat er geen zekerheid is of er wel of niet een babyboom aankomt na deze crisis. Wat wel zeker is, is dat er nog steeds baby’s geboren worden. In het filmpje op deze link baby Zoë zie je het verhaal van Zoë, een Limburgse baby met corona die terug gezond naar huis mocht. Ook baby’s kunnen dus het coronavirus oplopen en ook dat willen we uiteraard vermijden. Dus moest je het nu nog niet weten: ‘Blijf in uw kot!’. 

Samen staan we sterk!

Louise

1/5/2020, Kruisem

Bronnen

Verhaeghe, M. (2020). Demografische ontwikkelingen en maatschappelijke veranderingen (thema 5). [cursustekst] Kortrijk, België: Vives.

Cardoen, S. (2020, 20 maart). Wat wordt het na de coronacrisis: een heuse babyboom of komt er een scheidingsgolf op gang? Geraadpleegd op 29 april 2020, van vrt

Shoichet, C. (2020, 4 april). A baby boom during the coronavirus pandemic isn’t likely, experts say. Geraadpleegd op 29 april 2020, van Edition

Nieuwsblad. (2020, 21 april). Zoë;, de Limburgse baby met corona is opnieuw thuis, gezond en wel. Geraadpleegd op 29 april 2020, van Nieuwsblad

Ensie. (2017, 30 mei). Geboortegolf | betekenis & definitie. Geraadpleegd op 29 april 2020, van Ensie

Wikipedia-bijdragers. (2019, 20 april). Geboortegolf. Geraadpleegd op 29 april 2020, van wikipedia

Wikipedia-bijdragers. (2020, 17 april). Babyboom (demografie). Geraadpleegd op 19 april 2020, van Wikipedia